Tự học lập trình nên bắt đầu từ đâu?

Lập trình là gì?

Lập trình là việc dùng ngôn ngữ lập trình và các công cụ, tiện ích để viết mã lệnh, xây dựng nên các ứng dụng, chương trình thực thi trên các thiết bị để phục vụ cho cuộc sống. Thông qua những phần mềm ứng dụng, máy tính có thể giúp con người tiết kiệm thời gian, công sức và tận hưởng được nhiều niềm vui, tiện nghi hơn.

Lập trình là một trong những kỹ năng có giá trị nhất mà bạn có thể học trong thời đại này, cho dù mục đích của bạn là phát triển sự nghiệp, thử thách trí tuệ hay để tạo ra các sản phẩm tuyệt vời. Nếu bạn vừa mới bắt đầu chuyến hành trình của mình vào thế giới lập trình, thì đây là các phương pháp giúp bạn học tự lập trình hiệu quả nhất.

Bạn có đam mê lập trình hay không?

Có khá nhiều bạn muốn theo ngành lập trình nhưng ngại, không biết là mình có đam mê hay không, không biết là mình có theo nổi hay không?

Muốn biết mình có thật sự đam mê lập trình hay không, giải pháp tốt nhất chính là… bắt đầu học ngay một ngôn ngữ lập trình, bạn có cảm thấy thích thú hay không?

• Nếu bạn có thể nhớ được những thuật ngữ như hàm, biến, con trỏ, đệ qui... và có thể ngồi 2-3 tiếng đồng hồ để giải những bài lập trình khó, thật đáng mừng - bạn đủ kiên nhẫn để học lập trình.
• Nếu bạn cảm thấy phấn kích tột cùng khi viết xong mà chương trình chạy đúng. Hoặc bạn cảm thấy tự hào khi viết ra một phần mềm nho nhỏ cho bản thân, bạn bè hoặc gia đình. Xin chúc mừng! Bạn đủ đam mê và động lực để theo nghề lập trình.
• Nếu bước đầu học mà cảm thấy không theo nổi, cảm thấy chán việc ngồi lâu, suy nghĩ nhiều; nghĩa là bạn không phù hợp với ngành, đam mê bạn không đủ. Đừng buồn! Hãy tiếp tục tìm kiếm, phát hiện và dấn thân vào đam mê của mình ở ngành khác.

Bạn cũng có thể tham gia các lớp học lập trình miễn phí được Tự Học Lập Trình tổ chức định kỳ. Từ lớp học này, giáo viên sẽ đưa ra các nhận xét giúp bạn biết được mình có phù hợp với lập trình hay không. Cách thức tham gia:

• Gọi số hotline của Tự Học Lập Trình ở cuối website để ghi danh qua điện thoại.
• Vào đây và gửi thông tin của bạn kèm theo lời nhắn "Đăng ký lớp học lập trình miễn phí". Các bạn trong ban tổ chức sẽ liên lạc lại với bạn để thông báo ngày giờ học cụ thể.

Tự học lập trình nên bắt đầu từ đâu?

Nếu vì lý do nào đó bạn không thể tham gia các lớp học miễn phí tại Tự Học Lập Trình hay các khóa học ở các trung tâm, đừng lo - bạn có thể tự học lập trình qua các bước được liệt kê dưới đây.

1. Nhận ra lý do tại sao bạn muốn học lập trình

Hướng đi của bạn sẽ phụ thuộc phần lớn vào lý do tại sao bạn muốn học lập trình và bao nhiêu thời gian bạn có thể chuyên tâm dành cho việc học. Đây là điều quan trọng vì chỉ khi bạn biết mình sẽ đến đâu thì việc lựa chọn con đường và cách đi lúc này mới thật sự có ý nghĩa. Thế giới lập trình vô cùng rộng lớn, có rất nhiều ngã rẽ và với mỗi hướng đi đều có nhiều cơ hội và thử thách đang chờ bạn.

Lập trình di động

Nếu bạn muốn gia nhập vào "nền kinh tế trên di động" với hàng tỷ người dùng điện thoại thông minh và vô vàn đủ loại ứng dụng di động từ game giải trí đến tiện ích, tin tức, kinh doanh, sức khỏe, học hành…

Lập trình web

Internet gắn liền với website và bạn muốn tham gia phát triển các hệ thống website kinh doanh online, bán hàng trực tuyến, giới thiệu doanh nghiệp, mạng xã hội... Hay bạn chỉ đơn giản muốn làm chủ website thương hiệu cá nhân của mình, mang dấu ấn của riêng mình để có nhiều cơ hội phát triển và thành công hơn.

Chuyên viên ứng dụng, hệ thống thông tin

Gắn liền với các hoạt động của đơn vị, doanh nghiệp là các phần mềm quản lý như: kế toán, nhân sự, bán hàng, quản lý kho… hay là hệ thống giải pháp phần mềm quản lý tổng thể như phần mềm ERP, CRM, quản lý bệnh viện, quản lý trường học… Đó chính là "sân chơi" của các các chuyên viên hệ thống thông tin với nhiều vai trò khác nhau như: quản lý dự án, phân tích, lập trình, quản trị cơ sở dữ liệu… Đây cũng là cơ hội dành cho các bạn đã có kiến thức chuyên môn ở lĩnh vực khác khi có thêm kiến thức về cơ sở dữ liệu, lập trình phần mềm…

Kiểm thử phần mềm

Phần mềm cũng như con người, phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác có liên quan như các lớp thư viện hệ thống, hệ điều hành, phần cứng máy tính, tốc độ đường truyền… Một phần mềm chất lượng là phần mềm chạy chính xác và ổn định trên nhiều kịch bản thực tế khác nhau nên rất cần những chuyên viên kiểm thử phần mềm để thực hiện công việc đó.

Chuyên gia big data

Công việc của bạn là thực hiện các xử lý trên tập dữ liệu rất lớn và phức tạp mà các hệ thống xử lý dữ liệu truyền thống không thể đáp ứng được. Đây là lĩnh vực cũng đang rất "hút" nhân sự khi dữ liệu lưu trữ ngày càng lớn.

Machine learning

Cách mạng công nghiệp 4.0 gắn liền với trí tuệ nhân tạo và Machine Learning là một phần trong đó. Giờ đây bạn có thể lập trình để máy có thể học rồi "hô biến" ảnh đen trắng thành ảnh màu, đọc hiểu ảnh, dịch tự động, viết truyện, viết quảng cáo...

Lập trình IOT

Lúc này bạn sẽ lập trình trên các thiết bị, các vi mạch… và điều khiển, kết nối chúng lại với nhau. Đây là xu hướng dự báo trong tương lai với sự xuất hiện của ngôi nhà "thông minh", trang trại "thông minh", bệnh viện "thông minh"...

Đáp ứng nhu cầu cá nhân

Bạn có thể muốn học lập trình để tự xây dựng các tiện ích hỗ trợ cho công việc, cuộc sống của mình. Hoặc bạn muốn có kiến thức để dễ dàng cập nhật công nghệ cũng như sử dụng hiệu quả hơn các phần mềm đang dần "bước" vào cuộc sống của bạn.

2. Lựa chọn đúng ngôn ngữ lập trình

Không có ngôn ngữ lập trình nào là "tốt nhất" cả và khi bạn đã học được một ngôn ngữ thì rất dễ để học sang ngôn ngữ khác. Vì vậy, đừng phân vân quá nhiều trong việc chọn ngôn ngữ đầu tiên của mình. Tuy nhiên có một số ngôn ngữ thân thiện với người mới bắt đầu hơn những ngôn ngữ khác.

Ngôn ngữ bạn chọn để bắt đầu có thể phụ thuộc vào mục đích của bạn. Ví dụ:

• Nếu bạn muốn lập trình web, bạn có thể chọn học PHP.
• Nếu bạn muốn lập trình ứng dụng di động trên cả Android lẫn iOS, bạn có thể học React Native.

3. Bắt đầu nhỏ

Không quan trọng việc bạn chọn ngôn ngữ lập trình hoặc phương thức nào để học, bạn nên bắt đầu ở mức cơ bản nhất. Ví dụ, khi David Sinsky tự học lập trình trong 8 tuần, anh ta đã dành ra một ngày cuối tuần để nắm kiến thức giới thiệu về Python và một ngày để hiểu sơ bộ về framework Django - thực hành theo những tutorial, sau đó xóa tất cả các code mẫu của tutorial, và tự làm lại thông qua trí nhớ.

Bắt đầu với những thứ cơ bản và hãy kiên nhẫn với bản thân trong quá trình học tập. Để cho dự án lập trình đầu tiên của mình được hoàn thành, hãy chia nhỏ dự án đó thành nhiều bước đơn giản. Và nếu một phương thức học tập nào đó không mang lại hiệu quả cho bạn thì hãy thử những cách thức khác, đừng bỏ cuộc.

4. Thử một ứng dụng dành cho trẻ em

Ngày nay thậm chí những đứa trẻ chỉ mới biết đọc viết cũng đã bắt đầu học lập trình rồi. Đó thực sự là một điều tuyệt vời cho tất cả chúng ta. Mặc dù nhiều chương trình được thiết kế để dạy trẻ em lập trình rất đơn giản, nhưng có nhiều phần mềm như Scratch phù hợp cho mọi lứa tuổi.

Không quan trọng bạn bao nhiêu tuổi; thậm chí những ứng dụng hiệu ứng động dành cho trẻ em có thể giúp bạn bắt đầu với những kiến thức cơ bản trong lập trình.

5. Sử dụng các trang web dạy lập trình trực tuyến miễn phí

Các trang web dạy học trực tuyến miễn phí như Codecademy và tham gia chương trình Hour of Code có thể giúp bạn viết chương trình máy tính đầu tiên của mình. Các tutorial từ những trang như KhanAcademy, Codecademy, Code.org, và nhiều tổ chức khác sẽ giới thiệu tới bạn những kiến thức lập trình cơ bản - trong khi tạo ra một trò game mới, một trang web, hoặc dự án khác. Tìm những tài nguyên cần thiết về những ngôn ngữ mà bạn đang học. Đây là những điểm bắt đầu rất tốt, nhưng bạn sẽ cần tiếp tục học xa hơn sau những phần sơ lược này.

6. Tham gia một khóa học lập trình

Các khóa học cung cấp kiến thức toàn diện hơn so với các trang dạy trực tuyến chỉ tập trung vào một ngôn ngữ lập trình nhất định. Những khóa học này được thiết kế để dạy bạn một số kỹ năng nền tảng tương đương một vài tháng trong các lớp học ở cấp độ đại học.

Do các khóa học được thiết kế xoay quanh kiến thức chuyên môn nên bạn chỉ cần từ 3 đến 6 tháng học và thực hành là đã có thể lập trình thành thạo. Trong khi thực tế lại có rất nhiều sinh viên trải qua 4 năm đại học vẫn chưa thể lập trình được.

Ngoài ra, bạn đừng quên Tự Học Lập Trình có tổ chức định kỳ các lớp học lập trình hoàn toàn miễn phí. Cách thức tham gia như sau:

• Gọi số hotline của Tự Học Lập Trình ở cuối website để ghi danh qua điện thoại.
• Vào đây và gửi thông tin của bạn kèm theo lời nhắn "Đăng ký lớp học lập trình miễn phí". Các bạn trong ban tổ chức sẽ liên lạc lại với bạn để thông báo ngày giờ học cụ thể.

7. Đọc sách lập trình miễn phí

Khi bạn bị mắc kẹt trong một vấn đề hoặc cần tìm kiếm một điều gì đó, thì những cuốn sách tham khảo là rất tiện dụng. Có một tuyển tập đồ sộ của trên 500 cuốn sách lập trình miễn phí được đăng trên GitHub, và tuyển tập ebook chứa nội dung về 24 ngôn ngữ lập trình khác nhau.

8. Chơi các trò game về lập trình

Thường thì cách tốt nhất để học là thông qua các trò chơi. Trong khi có rất nhiều các tutorial lập trình hướng dẫn bạn tự xây dựng các trò game từ đơn giản đến phức tạp, một số trang dạy học cũng chính là những trò game. Ví dụ: Code Combat và CodinGame là 2 trang mang lại nhiều niềm vui khi học ở đó.

9. Gia nhập một cộng đồng

Cộng đồng lập trình có rất nhiều người rất sẵn lòng giúp đỡ để tạo ra thế hệ lập trình viên tiếp theo. Hãy tham gia một cộng đồng để được giúp đỡ cũng như ra sức giúp đỡ các lập trình viên khác.

Nếu có tài khoản Facebook, bạn có thể gia nhập vào nhóm mở của Tự Học Lập Trình tại địa chỉ https://fb.com/groups/tuhoclaptrinh.edu.vn để cùng các lập trình viên khác tiến bộ mỗi ngày.

10. Hack code của người khác

Khi bạn đọc code của một người khác, kiểm thử mỗi dòng để xem cách nó làm việc ra sao, bạn sẽ có được sự hiểu biết tốt hơn về toàn bộ bức tranh tổng thể. Nhờ rất nhiều dự án mã nguồn mở, bạn có thể học được về hầu hết mọi thứ - và luôn học hỏi để tiến bộ thêm từng ngày. Chỉ nên nhớ là hãy chia sẻ code của bạn tới cộng đồng nếu bạn đã cải tiến được một chương trình nào đó.

Tự Học Lập Trình