Software testing là gì và những điều cần biết?

Software testing là gì?

Software testing là quá trình kiểm thử, đánh giá các sản phẩm phần mềm để kịp thời xác định các khiếm khuyết, lỗi hoặc các vấn đề khác có thể ảnh hưởng đến chất lượng hoặc hiệu suất hoạt động của nó. 

Quá trình này liên quan đến việc sử dụng các kỹ thuật và công cụ khác nhau, nhằm đảm bảo rằng phần mềm đáp ứng các yêu cầu đã chỉ định và hoạt động như dự định đã đề ra.

Mục tiêu chính của software testing là phát hiện ra những vấn đề nào có thể tồn tại trong phần mềm, nhằm ngăn chặn mọi vấn đề có thể phát sinh lỗi khi phần mềm được đưa vào phục vụ cho việc sản xuất. 

Điều này có thể bao gồm errors or bugs khiến phần mềm gặp trục trặc hay dẫn đến các sự cố, cũng như các vấn đề về hiệu suất, chẳng hạn như thời gian phản hồi chậm, hoặc khả năng mở rộng không đủ.

Software testing có thể được thực hiện ở các giai đoạn khác nhau trong vòng đời phát triển phần mềm, bao gồm giai đoạn thiết kế và phát triển, cũng như ở quá trình tích hợp và kiểm thử hệ thống. 

Quá trình kiểm tra có thể được thực hiện thủ công hoặc thông qua việc sử dụng các công cụ kiểm tra tự động, hoặc cũng có thể kết hợp của cả hai phương pháp.

Phân loại software testing

Software testing có thể được phân thành các loại khác nhau, dựa trên từng yếu tố riêng biệt. Một số cách phổ biến để phân loại software testing bao gồm:

• Kiểm tra chức năng so với Kiểm tra phi chức năng: Kiểm tra chức năng tập trung vào kiểm tra chức năng của ứng dụng phần mềm, trong khi kiểm tra phi chức năng lại chỉ chú trọng vào kiểm tra các khía cạnh khác như hiệu suất, khả năng sử dụng, bảo mật…
• Kiểm thử thủ công so với Kiểm thử tự động: Kiểm thử thủ công liên quan đến việc người kiểm thử thực hiện các trường hợp kiểm thử theo cách thủ công, trong khi kiểm thử tự động lại đề cập đến việc sử dụng các công cụ phần mềm để tự động hóa quy trình kiểm thử.
• Kiểm thử hộp trắng so với Kiểm thử hộp đen: Kiểm thử hộp trắng liên quan đến việc kiểm tra hoạt động bên trong của ứng dụng phần mềm, trong khi kiểm thử hộp đen liên quan đến việc kiểm tra ứng dụng phần mềm mà không có bất kỳ kiến thức nào về hoạt động bên trong của nó.
• Kiểm tra tĩnh so với Kiểm tra động: Kiểm tra tĩnh liên quan đến việc kiểm tra ứng dụng phần mềm mà không thực sự thực thi mã, trong khi kiểm tra động lại cần đến việc thực thi mã và kiểm tra ứng dụng phần mềm trong thời gian chạy.
• Kiểm tra xác minh so với Kiểm tra xác nhận: Kiểm tra xác minh liên quan đến việc kiểm tra ứng dụng phần mềm nhằm đảm bảo rằng nó đáp ứng các yêu cầu đã chỉ định. Còn kiểm tra xác nhận liên quan đến việc kiểm tra ứng dụng phần mềm để đảm bảo rằng nó đáp ứng nhu cầu của người dùng cuối hoặc các bên liên quan.
• Kiểm thử tăng dần so với Kiểm thử lặp lại: Kiểm thử tăng dần bao gồm kiểm thử ứng dụng phần mềm theo từng bước nhỏ, còn kiểm thử lặp lại liên quan đến kiểm thử ứng dụng phần mềm theo các lần lặp lại với tần suất lớn hơn.

Đây là một vài cách phân loại kiểm thử phần mềm khác nhau và việc phân loại cụ thể được sử dụng sẽ phụ thuộc vào nhu cầu, cũng như các yêu cầu của dự án phát triển phần mềm đó.

Khi nào nên thực hiện software testing?

Như đã đề cập ở trê, thì software testing là một phần không thể thiếu trong quy trình phát triển phần mềm, việc này cần được thực hiện trong toàn bộ vòng đời phát triển phần mềm. 

Software testing có thể được thực hiện dựa trên một số điểm chính sau:

• Thử nghiệm nên bắt đầu trong giai đoạn đầu của quá trình phát triển phần mềm. Điều này cho phép phát hiện và sửa các lỗi, cũng như sự cố càng sớm càng tốt, từ đó làm giảm chi phí và ngăn ngừa các sự cố lớn hơn có thể xảy ra.
• Kiểm thử nên được thực hiện trước mỗi lần phát hành hoặc triển khai ứng dụng phần mềm. Nhằm đảm bảo rằng ứng dụng phần mềm đáp ứng được các yêu cầu được chỉ định và hoạt động chính xác trong môi trường dự định.
• Việc kiểm tra nên được thực hiện sau khi có bất kỳ thay đổi hoặc cập nhật lớn nào đối với ứng dụng phần mềm. Có như vậy mới đảm bảo được mọi tính năng, hoặc chức năng mới được thêm vào ứng dụng đều hoạt động chính xác và không ảnh hưởng xấu đến chức năng hiện có.
• Thử nghiệm nên được thực hiện trong nhiều môi trường khác nhau, bao gồm môi trường phát triển, thử nghiệm, dàn dựng và sản xuất. Việc này nhằm giúp ứng dụng phần mềm được kiểm tra kỹ lưỡng trong từng điều kiện và môi trường cụ thể.
• Kiểm thử nên được thực hiện liên tục trong suốt quá trình phát triển phần mềm. Điều này đồng nghĩa với việc kiểm thử nên được tích hợp vào quá trình phát triển, cũng như với các nhà phát triển viết kiểm thử tự động và thực hiện kiểm thử thủ công khi cần.

Tóm lại, software testing phải là một quá trình liên tục được tích hợp vào vòng đời phát triển phần mềm. Công việc này cần được thực hiện ở các giai đoạn phát triển khác nhau, trong các môi trường khác nhau và sử dụng các loại kỹ thuật kiểm thử khác nhau, đảm bảo ứng dụng phần mềm đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng được yêu cầu.

Tầm quan trọng của software testing

Software testing là một quy trình quan trọng trong vòng đời phát triển phần mềm, nó đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng, độ tin cậy và bảo mật của các ứng dụng phần mềm. 

Thế nên, tầm quan trọng của software testing sẽ được thể hiện qua những yếu tố sau:

Xác định lỗi và sự cố

Thực hiện software testing sẽ giúp xác định lỗi và sự cố trong ứng dụng phần mềm, bao gồm errors, bugs và lỗ hổng bảo mật. 

việc này sẽ giúp các sự cố được xử lý và giải quyết một cách kịp thời, trước khi ứng dụng phần mềm được phát hành cho người dùng cuối. 

Đồng thời, ngăn ngừa các sự cố tốn kém và gây thiệt hại nghiêm trọng về sau.

Đảm bảo chất lượng và độ tin cậy

Software tetsing giúp đảm bảo ứng dụng phần mềm đáp ứng các yêu cầu được chỉ định và hoạt động chính xác trong các điều kiện và môi trường khác nhau. 

Nhờ đó, đảm bảo chất lượng cũng như độ tin cậy của ứng dụng phần mềm, mang đến sự hài lòng và tin tưởng cho người dùng cuối.

Giảm chi phí và rủi ro

Việc phát hiện sớm và sửa các lỗi cũng như sự cố thông qua việc thực hiện software testing có thể giúp làm giảm chi phí liên quan đến việc khắc phục các sự cố này sau này, trong quá trình phát triển hoặc sau khi ứng dụng phần mềm khi nó được phát hành. 

Đồng thời, giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến lỗi và sự cố, bao gồm vi phạm bảo mật, mất dữ liệu và thiệt hại về uy tín.

Đáp ứng các yêu cầu tuân thủ và quy định

Software testing còn có thể giúp ứng dụng phần mềm đáp ứng được các yêu cầu tuân thủ và quy định cần thiết, chẳng hạn như những yêu cầu liên quan đến quyền riêng tư, bảo mật và khả năng truy cập dữ liệu.

Cải thiện trải nghiệm người dùng

Software testing giúp đảm bảo rằng ứng dụng phần mềm khi hoàn thiện có độ thân thiện và dễ sử dụng, cải thiện hiệu quả những trải nghiệm cho người dùng và tăng sự hài lòng đối với họ.

Thông qua nội dung này, chúng ta có thể thấy software testing là một quy trình thiết yếu giúp đảm bảo chất lượng, độ tin cậy và bảo mật của các ứng dụng phần mềm. Bên cạnh đó, nó còn hỗ trợ phát hiện sớm các lỗi và sự cố không đáng có, từ đó làm giảm chi phí và rủi ro, đáp ứng các yêu cầu tuân thủ và quy định, đồng thời cải thiện trải nghiệm người dùng.

Quy trình thực hiện software testing

Quy trình software testing thường bao gồm một số bước, có thể khác nhau tùy thuộc vào nhu cầu và yêu cầu cụ thể của dự án phát triển phần mềm. 

Tuy nhiên, một số bước phổ biến trong quy trình kiểm thử bao gồm:

Lập kế hoạch kiểm tra

Điều này liên quan đến việc xác định phạm vi - mục tiêu của quy trình kiểm tra, xác định các phương pháp và kỹ thuật kiểm tra sẽ được sử dụng, cũng như xác định các tài nguyên cần thiết để kiểm tra.

Phát triển từng trường hợp kiểm thử

Ở bước này, việc bạn cần làm là xác định từng trường hợp kiểm thử cụ thể sẽ được sử dụng để đánh giá ứng dụng phần mềm. Gồm có các yếu tố đầu vào, đầu ra dự kiến, cùng một số tiêu chí kiểm thử.

Thiết lập môi trường thử nghiệm

Việc cần làm là bạn phải thiết lập môi trường phần cứng và phần mềm cần thiết hỗ trợ cho quá trình thử nghiệm, bao gồm cả công cụ và khuôn khổ thử nghiệm cần thiết.

Thực hiện kiểm tra

Trong bước này, bạn cần thực hiện chạy các trường hợp kiểm tra được xác định ở bước trước đó.

Sau đó, ghi lại kết quả và xác định bất kỳ lỗi hoặc sự cố nào được tìm thấy trong quá trình kiểm tra.

Báo cáo thử nghiệm

Bạn cầng ghi lại và báo cáo kết quả trong quá trình thử nghiệm, bao gồm mọi lỗi hoặc sự cố được xác định, cũng như các đề xuất để giải quyết chúng.

Quản lý lỗi

Thực hiện quản lý các lỗi và sự cố được xác định trong quá trình thử nghiệm, tiến hành theo dõi chúng thông qua giải pháp.

Ngoài ra, bạn cũng phải đảm bảo chúng được ghi lại và truyền đạt đúng cách.

Kết thúc thử nghiệm

Đánh giá quá trình thử nghiệm và xác định các khu vực cần cải thiện.

Kết hợp với việc ghi lại toàn bộ kết quả và truyền đạt chúng đến các bên liên quan.

Tóm lại, quy trình software testing là một quy trình lặp đi lặp lại bao gồm việc lập kế hoạch, thiết kế, thực hiện và đánh giá quy trình kiểm thử, nhằm đảm bảo ứng dụng phần mềm khi hoàn thiện đáp ứng các yêu cầu và tiêu chuẩn chất lượng đã chỉ định. Các bước và phương pháp cụ thể được sử dụng không giống nhau, mà nó phụ thuộc vào nhu cầu, cũng như yêu cầu của từng dự án phát triển.