Khi mới bắt đầu một công việc nào đó, đều gặp khá nhiều khó khăn. Do vậy, bạn phải tìm ra được phương pháp phù hợp để có động lực theo đuổi nghề này.
Các bước để việc tự học lập trình trở nên dễ dàng hơn
Lập trình là lĩnh vực cực kỳ rộng và luôn có những kiến thức mới, thách thức mới mà chúng ta phải tự trau dồi và tiếp thu thêm. Thêm nữa, lập trình viên có mức lương khá cao, việc này đồng nghĩa với lượng công việc cũng không hề dễ dàng. Học lập trình cần một quãng thời gian khá dài, thường thì sinh viên phải mất tới 3 năm để học những kiến thức căn bản trong lập trình rồi mới đi sâu vào kiến thức chuyên môn của nghề.
Đọc sách và sử dụng đa dạng tài nguyên bên ngoài
Bạn nên chọn một vài quyển sách về ngôn ngữ mà mình đang có ý định theo đuổi nó. Cũng có thể tham khảo thêm các kiến thức trên một số trang web dạy lập trình trực tuyến miễn phí khá tuyệt vời cho người mới bắt đầu. Hầu hết các trang web này đều của nước ngoài như: Hour of Code, Codeacademy, Code.org…. Khi mới bắt đầu bằng những website này sẽ giúp bạn dễ dàng có tiền đề để học những thứ sâu hơn. Bên cạnh đó, các lập trình viên có thể dễ dàng tiếp cận với các kiến thức thông qua các trò chơi nữa như Code Combat hay CodinGame.
Quyết định một lĩnh vực bạn quan tâm
Bạn nên tự hỏi bản thân xem mục đích học ngôn ngữ lập trình là gì. Điều này giúp bạn đưa ra quyết định theo học loại ngôn ngữ lập trình nào và cung cấp điểm khởi đầu tốt.
Nếu quan tâm đến phát triển web, bạn sẽ phải học loại ngôn ngữ khác hoàn toàn với loại dùng để tạo chương trình máy tính. Phát triển ứng dụng điện thoại yêu cầu nhiều kỹ năng khác với lập trình máy móc. Toàn bộ quyết định sẽ ảnh hưởng tới tương lai của bạn sau này.
Cân nhắc việc bắt đầu với một ngôn ngữ "đơn giản"
Tùy theo lựa chọn của bản thân, bạn nên bắt đầu học ngôn ngữ cấp cao, nhưng đơn giản hơn. Ngôn ngữ này đặc biệt hữu ích với người mới vì chúng cung cấp những khái niệm cơ bản và quá trình tư duy cho bạn có thể áp dụng vào bất kỳ ngôn ngữ nào.
Hai loại ngôn ngữ phổ biến nhất trong hạng mục này là Python và Ruby. Cả hai đều là ngôn ngữ hướng tới ứng dụng web, sử dụng cú pháp rất dễ đọc.
"Hướng đối tượng" nghĩa là ngôn ngữ được xây dựng từ các khái niệm của "đối tượng" đó, hoặc từ dữ liệu thu thập và thao tác của đối tượng. Đây là khái niệm được sử dụng trong nhiều ngôn ngữ lập trình nâng cao như C++, Java, Objective-C và PHP.
Bắt đầu quá trình học của bản thân
Học các khái niệm cốt lõi của ngôn ngữ
Bước này có thể sẽ làm thay đổi sự lựa chọn về ngôn ngữ ban đầu của bạn, nhưng toàn bộ các ngôn ngữ lập trình đều có khái niệm cơ bản thiết yếu để tạo nên chương trình hữu ích. Học và làm chủ các khái niệm này giúp bạn giải quyết vấn đề dễ dàng và tạo ra loại mã mạnh và hiệu quả. Dưới đây là một số khái niệm cốt lõi của từng loại ngôn ngữ:
- Biến - Một biến là nơi để lưu trữ và tham chiếu thay đổi dữ liệu. Các biến thường dùng để biểu thị "số nguyên", "chữ cái", quyết định kiểu dữ liệu được lưu. Khi mã hóa, các biến có tên mà ta có thể nhận ra. Điều này giúp ta dễ dàng biết được cách thức các biến tương tác với nhau như thế nào trong đoạn mã một cách dễ dàng hơn.
- Câu lệnh có điều kiện - Câu lệnh có điều kiện là một hành động được thực hiện dựa trên tính chính xác của lệnh. Cấu trúc phổ biến nhất của câu lệnh có điều kiện là "If-Then" (Nếu-Thì).
- Hàm (Functions) và Thủ tục (Subroutines) - Tên chính xác của khái niệm này trong từng loại ngôn ngữ sẽ hơi khác nhau. Nó có thể được gọi là "Procedure" (Thủ tục), "Method" (Phương pháp), hoặc "Callable Unit" (Đơn vị có thể gọi tên).
- Dữ liệu đầu vào - Đây là khái niệm rộng, được sử dụng hầu hết trên các ngôn ngữ. Nó liên quan đến việc sử lý đầu vào của người dùng khi lưu trữ dữ liệu. Nó liên kết mật thiết với đầu ra, phần kết quả được trả lại người dùng, thường hiển thị trên màn hình hoặc chuyển thành tập tin.
Cài đặt phần mềm cần thiết
Nhiều ngôn ngữ lập trình yêu cầu trình biên dịch, chương trình được thiết kế để dịch đoạn mã sang một ngôn ngữ mà máy có thể hiểu được. Một số ngôn ngữ khác như Python thường sử dụng thông dịch viên thực hiện chương trình ngay lập tức mà không cần biên dịch.
Một số ngôn ngữ có IDE (Môi trường Phát triển Tích hợp) bao gồm trình soạn thảo mã, trình biên dịch/thông dịch viên, và trình sửa lỗi. Nó cho phép lập trình viên chạy bất kỳ chức năng cần thiết nào tại một địa điểm. IDE có thể chứa hình ảnh đại diện của phân cấp đối tượng và thư mục.
Có nhiều trình soạn thảo mã từ các nguồn trên mạng, cung cấp nhiều cách khác nhau có thể đánh dấu cú pháp và nhiều công cụ phát triển thân thiện khác.
Bắt tay vào thực hành
Tìm hiểu thông qua giải mã cấu trúc các ví dụ trực tuyến
Có hàng ngàn mã ví dụ trực tuyến cho mỗi ngôn ngữ lập trình. Sử dụng những ví dụ đó để kiểm tra cách thức hoạt động của từng khía cạnh của ngôn ngữ và cách chúng tương tác, hỗ trợ lẫn nhau. Theo đó tạo ra những chương trình của riêng của chính mình.
Kiểm tra cú pháp
Cú pháp được xem như ngôn ngữ sao làm cho trình biên dịch/thông dịch viên có thể hiểu được. Mỗi ngôn ngữ lại có cú pháp riêng, mặc dù có thể có vài yếu tố giống nhau. Học viết cú pháp là điều cần thiết khi học lập trình ngôn ngữ, thường là điều mọi người nghĩ tới khi nói về lập trình máy tính. Trên thực tế, nó đơn giản chỉ là phần nền tảng để từ đó phát triển các khái niệm nâng cao.
Thử nghiệm dựa vào những thay đổi
Thay đổi chương trình mẫu, sau đó kiểm tra kết quả. Thông qua việc thử nghiệm trực tiếp, nhờ đó mà tìm hiểu được cách thức hoạt động nhanh hơn nhiều so với đọc sách hoặc xem hướng dẫn. Đừng sợ phá hỏng chương trình, học cách sửa lỗi cũng là một phần chính trong quá trình phát triển, những thứ mới không bao giờ hoạt động ngay lần đầu tiên.
Bắt đầu thực hành sửa lỗi
Khi mới lập trình, bạn sẽ luôn mắc lỗi. Đây là các lỗi trong chương trình và có biểu hiện ở mọi nơi. Lỗi có thể vô hại với chương trình, nhưng có thể là lỗi chính khiến chương trình không thể hoạt động. Tìm kiếm và sửa lỗi là quá trình rất quan trọng trong chu trình phát triển phần mềm, vì vậy hãy làm quen với nó từ sớm.
Khi bạn thử nghiệm thay đổi chương trình cơ bản, bạn sẽ gặp nhiều thứ không hoạt động. Chỉ ra cách tiếp cận khác là một trong những kỹ năng đắt giá khi trở thành lập trình viên.
Điều quan trọng trong nghề này là bạn phải luôn thực hành để nâng cao trình độ của bạn thân. Để có thêm kinh nghiệm và đi xa được trên con đường này.
